โรคไต คันตามตัว คันยุบยิบ…สัญญาณเตือนภัยจากไต!

อาการคันตามตัว ใครว่าเป็นเรื่องเล็ก! โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากคุณมีประวัติเป็นโรคไต เพราะอาการคันยุบยิบ อาจเป็นสัญญาณเตือนภัยสำคัญที่ส่งตรงมาจากไตของคุณ!

ทำไมโรคไตถึงทำให้คัน?

ไตมีหน้าที่กรองของเสียออกจากเลือด แต่เมื่อไตทำงานผิดปกติ ของเสียเหล่านั้นก็จะตกค้างสะสมในร่างกาย

โดยเฉพาะเจ้าตัวร้ายที่ทำให้เกิดอาการคันก็คือ “ฟอสฟอรัส” เมื่อฟอสฟอรัสในเลือดสูง จะไปรบกวนสมดุลแคลเซียม ทำให้เกิดการสะสมของผลึกแคลเซียมใต้ผิวหนัง ก่อเกิดอาการคันตามมา

นอกจากนี้ยังมีปัจจัยอื่นๆ ที่เป็นตัวกระตุ้น เช่น

• การสะสมของสารพิษในร่างกาย (Uremic Pruritus): ในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง (CKD) ไตไม่สามารถขจัดของเสียและสารพิษออกจากร่างกายได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้สารพิษบางชนิดสะสมในเลือดและกระตุ้นให้เกิดอาการคันทั่วร่างกาย
• ระดับฮีสตามีนที่เพิ่มขึ้น: การอักเสบหรือการสะสมของสารพิษอาจกระตุ้นให้เซลล์บางชนิดปล่อยฮีสตามีนออกมา ซึ่งเป็นสารที่เกี่ยวข้องกับการเกิดอาการคัน
• การทำงานของระบบประสาทผิดปกติ: ผู้ป่วยโรคไตบางรายอาจมีความผิดปกติในเส้นประสาท (Neuropathy) ทำให้เกิดความไวต่อการระคายเคืองที่ผิวหนังจนรู้สึกคัน
• การแห้งของผิวหนัง: ผิวหนังแห้งมากเป็นปัญหาที่พบได้บ่อยในผู้ป่วยโรคไต เนื่องจากการเสียสมดุลของน้ำในร่างกาย ทำให้เกิดอาการคันโดยเฉพาะในบริเวณผิวที่แห้ง
• ปัญหาฮอร์โมนมักพบในโรคไตระยะท้าย: การเปลี่ยนแปลงในระดับฮอร์โมนบางชนิด เช่น ฮอร์โมนพาราไทรอยด์ (PTH) ซึ่งมักเพิ่มขึ้นในโรคไตระยะท้าย อาจมีผลกระทบต่อผิวหนังและทำให้เกิดอาการคัน
• การสะสมของเกลือยูเรีย (Crystallization): เมื่อระดับยูเรียในเลือดสูงมาก ยูเรียอาจตกผลึกในผิวหนัง ส่งผลให้เกิดอาการคัน
• การอักเสบในระบบภูมิคุ้มกัน: ภาวะอักเสบเรื้อรังที่พบในผู้ป่วยโรคไตอาจกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน และปล่อยสารที่ทำให้เกิดอาการคัน

คันแบบไหน? บอกโรคไต!

• คันแห้ง: ผิวแห้งลอกเป็นขุย คันมากตอนกลางคืน
• คันแบบมีผื่น: มีตุ่มแดง คันมากตอนอาบน้ำอุ่น
• คันเฉพาะที่: เช่น คันหลัง แขน ขา

อย่าปล่อยให้คัน…ทำลายไต!

หากคุณมีอาการคันร่วมกับอาการอื่นๆ ของโรคไต เช่น ปัสสาวะเป็นฟอง บวม เหนื่อยง่าย อย่านิ่งนอนใจ! รีบปรึกษาแพทย์ และลองเช็คลิสต์การใช้ชีวิตของตัวเองว่ามีส่วนไหนควรปรับปรุงแก้ไข รีบบำรุงดูแลปรับการใช้ชีวิต เพื่อให้ไตไม่ต้องรับภาระหนักจนสุขภาพทรุดและเกิดภาวะแทรกซ้อนร้ายแรงได้

บรรเทาอาการคันเบื้องต้น…อย่างปลอดภัย

• ทาครีมบำรุงผิว: เลือกชนิดที่อ่อนโยน ไม่มีน้ำหอม เช่น น้ำมันมะพร้าวสกัดเย็น โดยเฉพาะหลังอาบน้ำและเมื่อมีอาการคัน
• หลีกเลี่ยงอาบน้ำร้อน: เพราะอาจทำให้ผิวยิ่งแห้งคันได้
• ตัดเล็บให้สั้น: ป้องกันการเกาจนเป็นแผล

ดูแลไต…ให้ห่างไกลอาการคัน

• ควบคุมอาหาร: จำกัดฟอสฟอรัส โซเดียม โปรตีนจากเนื้อสัตว์ หลีกเลี่ยงอาหารแปรรูปทางอุตสาหกรรม น้ำอัดลม
• ดื่มน้ำให้เพียงพอ: อย่างน้อยวันละ 2 ลิตร หรือตามที่แพทย์จำกัดให้ไม่ขาด เพราะแม้ว่าผู้ป่วยโรคไตบางกลุ่มจะต้องระวังเรื่องน้ำ แต่ถ้าขาดน้ำกระบวนการซ่อมแซมของร่างกายก็จะทำงานไม่ดี ของเสียสารพิษก็จะขับออกได้แย่ลงอีกด้วย จึงควรบาลานซ์การดื่มน้ำให้เพียงพอ
• ออกกำลังกายยืดเหยียดบ่อยๆ: เพื่อให้เลือดและน้ำเหลืองไหลเวียนดี จะนำพาของเสียไปทิ้งได้ดีขึ้น ไม่ควรออกกำลังกายแบบที่เหนื่อยและหนักเกินไป
• ควบคุมโรคประจำตัว: เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง
• ระวังไม่ให้ท้องผูก: เพราะเป็นอีกช่องที่สำคัญในการขับสารพิษของเสียออกจากร่างกาย

อย่าลืม! อาการคัน เป็นสัญญาณเตือนภัยจากโรคไตได้ว่าของเสียในระบบร่างกายเราสูงขึ้นแล้วนะ หากปล่อยไว้สุขภาพจะทรุดโทรมได้เร็ว รีบมาแก้ไขกันค่ะ